Hoe geef je richting aan een slimme en duurzame vastgoedtransitie?

De wens om mee te ontwikkelen naar een duurzame en circulaire economie is voor veel organisaties met een vastgoedportefeuille een uitdaging. Het is van belang bij kansrijke, innovatieve projecten vooral naar de lange termijn te kijken. Zowel in de initiatief- als in de ontwerpfase. Waar te beginnen? Met welke keuzes en prioriteit? Welke behoefte hebben de stakeholders en gebruikers van het vastgoed? En wat is het juiste moment om de financiële middelen in te zetten? Past het binnen de exploitatielasten? Het doel is komen tot een op maat gemaakt plan van aanpak voor de realisatie van een duurzame instandhouding. Eventueel met een herbestemming en als het niet anders kan demontage of hergebruik.

Zo’n systematische aanpak vanuit ketenperspectief vraagt wel om een andere kijk op de toekomst. Het gaat over nadenken vanuit de opgave dat straks ook in de menselijke behoeften moet kunnen worden voorzien. Het vraagt om fundamentele beslissingen over de productie en het gebruik van grondstoffen. Over een efficiënte en duurzame inzet van vastgoed voor bedrijfsdoelen. Het toekomstig gebruik staat meer centraal bij het opstellen van huisvestingsplannen en exploitatievraagstukken.

Om voor vastgoed sluitende circulaire concepten te bedenken, moeten we durven nadenken over andere slimme businesscases. Cases die meer op ‘maatschappelijk waarde creatie en -behoud’ zijn gericht. Durven we bijvoorbeeld bewust te kiezen voor (waar het kan) vastgoed zonder liften? Dat is immers gezonder (meer bewegen) en duurzamer (minder elektriciteit verbruik). Kunnen we klimaatsystemen vervangen door natuurlijke ventilatiesystemen? En liggen er kansen in het gebruik van circulair isolatiemateriaal, zoals oude spijkerbroeken in het Circl-gebouw van ABN-AMRO.

Kortom, er zijn mogelijkheden te over waar we niet snel aan denken. Zoals energiebesparend gelijkstroom (USB-stopcontacten), grijswatersysteem, betaling per lift rit, energieopslag, afvalbeperking en een digitaal gebouwenpaspoort. Of wat te denken van concepten die nog in ontwikkeling zijn zoals het betalen voor het gebruik in plaats van het in eigendom hebben van installaties.

Rest de vraag: hoe begin je en met welke vastgoedobjecten? Het systeem van assetmanagement voor waarde-denken, zoals vervat in de internationale standaard NEN-ISO 55000, geeft richting. Dat is vooral te danken aan de systematische aanpak.

De implementatie van het assetmanagementsysteem verbindt de vastgoedstrategie met de tactische en operationele uitvoeringslagen binnen de organisatie. Er ontstaat een cultuurverandering die leidt tot meer inzicht. Niet alleen in de gebruikswaarde, maar ook in de ecologische, economische en bedrijfsstrategische waarde van het vastgoed.

Daarnaast geeft het systeem richting aan risicobeheersing en brengt het kansen in beeld. Er komt binnen de organisatie meer helderheid in de rollen, taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden. Dat komt van pas in een keten waar partijen met elkaar samenwerken en verplichtingen aangaan. Zo bereik je doelen op consistente en duurzame wijze.

De implementatie van het assetmanagementsysteem verbindt de vastgoedstrategie met de tactische en operationele uitvoeringslagen binnen de organisatie. Er ontstaat een cultuurverandering die leidt tot meer inzicht. Niet alleen in de gebruikswaarde, maar ook in de ecologische, economische en bedrijfsstrategische waarde van het vastgoed.

Daarnaast geeft het systeem richting aan risicobeheersing en brengt het kansen in beeld. Er komt binnen de organisatie meer helderheid in de rollen, taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden. Dat komt van pas in een keten waar partijen met elkaar samenwerken en verplichtingen aangaan. Zo bereik je doelen op consistente en duurzame wijze.

Om vaart te maken naar een circulaire bedrijfsvoering is het van belang het assetmanagementsysteem te implementeren in alle managementlagen van de organisatie. Ook het toepassen van praktisch ondersteunende systemen is vereist. Zij zorgen voor het integraal in- en overzicht. Voor de invulling van de beleidsmatige vastgoedsturing is de Nederlandse Technische Afspraak (NTA) 8026 een geschikt instrument. Zeker in combinatie met de methodiek van conditiemeting en risicosturing, zoals dat is vastgelegd in de methodiek NEN 2767 Conditiemeting gebouwde omgeving.

Samen zorgen ze ervoor dat u inzicht krijgt in de relatie tussen strategische doelen van de vastgoedorganisatie, het onderhouds- en investeringsbeleid voor de korte en lange termijn en de besliscriteria die daarbij een rol spelen. Het geeft aanwijzingen voor een gestructureerde aanpak door een beleidsboom met keuzemogelijkheden.

Het schema vastgoedsturing geeft de integrale aanpak op basis van het gedachtegoed NEN-ISO 55000, de NTA 8026 en NEN 2767 weer. Het speelveld, zoals dat verder is toegelicht in het boek voor hoger onderwijs ‘Jellema deel 13; Asset- en  onderhoudsmanagement’ geeft de verbinding vanuit richting geven (strategie) naar plannen en regisseren (tactisch) naar organiseren en realiseren (operationeel) weer.