Hoe verwijder je chroom-6 van civiele kunstwerken?

Het project bij de Waalbrug is het eerste grote object van Rijkswaterstaat waar grootschalig gewerkt wordt aan het verwijderen van chroom-6. De stof komt vrij bij het schuren, slijpen of stralen. De vraag is hoe een verflaag met de stof chroom-6 en lood het meest veilig en efficiënt kan worden verwijderd van dit soort omvangrijke bouwwerken. Om antwoord op die vraag te krijgen, heeft Rijkswaterstaat aan RPS gevraagd het effect van de verschillende verwijderingsmethoden van conservering te onderzoeken. Hierbij fungeerde de onderkant van de Waalbrug als proeftuin.

Het onderzoek vond plaats bij een van de onderbogen, dit om het verkeer zo min mogelijk te hinderen. Een deel van de stalen constructie van de brug is gereinigd en de verf is met droogstralen verwijderd. Op de randen van het grauwe staal zijn nog oude verflagen in verschillende kleuren te zien. Sinds de oplevering van de Waalbrug in 1936 zijn er tot elf verschillende lagen verf aangebracht.

Binnenin de onderzoeksruimte vonden de proeven plaats, waarbij de verf onder hoge druk is gestraald, met hitte is verwijderd of met een nat schuurpapiertje is weggeschuurd. Liefst twaalf verschillende technieken passeerden de revue. Vooral de methode met inductie bleek veelbelovend. Met een inductieapparaat in de hand wordt het staal van binnenuit verwarmd. Daardoor laat de verf los zonder dat deze verbrandt. Net als bij de losweekmethode waarbij er met een afbijtmiddel wordt gewerkt, komt er weinig tot geen stof bij vrij.

Rijkswaterstaat gebruikt de meetdata om een database op te bouwen. Aan de hand daarvan stelden zij samen met ProRail en Rijksvastgoedbedrijf een beheersregime op. Per type bewerking aan chroom-6-houdende conservering zijn de te nemen voorzorgsmaatregelen beschreven. Voor de zomervakantie heeft de minister van Binnenlandse Zaken dit document openbaar gemaakt. Het beheersregime chroom-6 is beschikbaar op het Arboportaal. Gaandeweg wordt het beheersregime uitgebreid op basis van metingen die nog volgen op andere chroom-6-houdende objecten. Om versterkende conclusies uit de metingen te trekken, is het opbouwen van een grote dataset vereist.

De verwijderingswerkzaamheden aan het betonnen wegdek gebeuren onder een streng veiligheidsregime voor medewerkers en omgeving. Meter voor meter verschuift een luchtdichte werkruimte met afzuiginstallatie over de brug. Bij chroom-6 zijn nog geen specifieke veiligheidsprotocollen opgesteld. Voor deze stof wordt vaak ten onrechte teruggegrepen op het asbestregime. Bij asbest heb je niet alleen te maken met vezels, maar ook met heel andere stofeigenschappen en verspreidingsprofielen dan de stofdeeltjes waar chroom-6 inzit. Bij laatstgenoemde gaat het met name over de stofontwikkeling.
Reden om met belangstelling uit te kijken naar het vervolg van de route naar de ideale verwijderingstechniek voor chroom-6 die niet alleen veilig, maar ook doeltreffend is.