Met foto’s speuren naar scheuren in metselwerk

Een model dat aan de hand van foto’s scheuren herkent en meet in het metselwerk van gebouwen? Handig en het bestaat. Met TNO en Sobolt hebben we deze vorm van kunstmatige intelligentie onlangs getest op de Sint-Janskerk in de gemeente Gouda.

Het uitzicht is fenomenaal. Wie vanaf de kerktoren de markt in Gouda overziet, staat oog in oog met historische, eeuwenoude gebouwen. De kaasstad heeft 365 monumenten, voor elke dag van het jaar eentje. Veel van deze monumenten zijn niet onderheid en bewegen mee met de bodem. Ze zijn gevoelig voor trillingen.

“We vinden het belangrijk om de staat van onderhoud nadrukkelijk te volgen. Zo kunnen we sneller ingrijpen als dat nodig is. Maar om dat met de hand te monitoren is heel arbeidsintensief en vergt een behoorlijke investering. Bovendien is het subjectief”, begint Hilde Niezen, wethouder gemeente Gouda, onder andere verantwoordelijk voor de bodem- en binnenstadprojecten.

TNO heeft met Sobolt een techniek ontwikkeld die is geleerd om op basis van foto’s scheuren te herkennen, meten en monitoren in het metselwerk van gebouwen. “Voor beton bestaan al dit soort technieken, maar voor metselwerk is dit nieuw”, zegt Jeroen Kruithof, projectleider van TNO spin-off Assethub, waar de techniek is ondergebracht.

De gemeente Gouda biedt een podium om deze techniek in een pilot te ontwikkelen, uit te testen en te perfectioneren. Het gaat om zeven Goudse gebouwen. Eén daarvan is de Sint-Janskerk. Een icoon in onze stad. Met 123 meter zelfs de langste kerk van Nederland.

Om te beginnen wordt er een nulmeting uitgevoerd aan de Sint-Janskerk, waarvan vermoed wordt dat deze zakt. “Onze dronepiloot cirkelt momenteel met een drone om de kerktoren. Hij vliegt horizontaal op 2 meter van de gevel en maakt om de 2 seconden foto’s”, legt Ron Termeer, directeur commercie en innovatie bij RPS, uit

Het scheurdetectiemodel is in staat om een set aan foto’s aan elkaar te plakken, zodat je een beeld hebt van de hele gevel en op dat moment wordt de scheur gedetecteerd. Kruithof: “Hiermee heb je nauwkeurige informatie: zo wijd is de scheur, zo loopt hij. Doe je dat na een half jaar nog een keer, dan kan je zien wat het verschil is.”

Volgens Termeer zit de grote winst van deze aanpak bij gemeenten, woningcorporaties of vastgoedbeheerders. Omdat het objectiever is, sneller gaat en goedkoper is. “
Satellietbeelden geven weliswaar een indicatie dat de grond onder panden mogelijk verzakt, maar geven geen beeld van de verticale vlakken. Dat wordt met een drone in kaart gebracht zodat een nauwkeurig beeld van het geheel ontstaat”, aldus de innovatiedirecteur.

“Als ons dit lukt hebben we een heel grote stap gezet naar data-inwinning over scheuren in metselwerkconstructies. Dan is het voor mensen makkelijker om te zien hoe een scheur zich op hun gevel ontwikkeld”, weet Kruithof.

“Onze gemeente is heel benieuwd of deze nieuwe monitoringstechniek technisch voldoende ontwikkeld is voor latere opschaling. Daarmee kunnen we niet alleen kosten besparen, maar ook zorgen wegnemen bij onze bewoners die vaak in zo’n monument wonen”, besluit Niezen.