Van puinhoop naar pronkstuk

Apeldoorn blaast Apenrots nieuw leven in

De wind jaagt stof en los grind over het verlaten terrein. Kapotte ramen, vervaagde gevels, verkleurde betonplaten. Tussen de roestige hekken en scheef gewaaide bouwdoeken staat hij er nog: de Apenrots. Ooit een meesterwerk van vooruitstrevende architectuur van architect Herman Hertzberger, nu vooral een plek die mensen liever mijden.

“Een schaamteplek, zo heb ik het vaker genoemd,” zegt wethouder Peter Messerschmidt, wethouder volkshuisvesting en ruimtelijke ordening. Hij kijkt naar de betonnen reus alsof hij hem persoonlijk kent. “Iedereen in deze stad weet wat hier staat. Maar we hebben er veel te lang alleen maar omheen gekeken.”

Beweging in betonnen reus

Jarenlang stonden ontwikkelaars in de rij met ideeën. Geen daarvan werd realiteit. Het gebouw raakte verder in verval. Tot in 2023 de gemeente ingreep. Er kwam een voorkeursrecht op het gebied, gesprekken met curatoren volgden, en uiteindelijk kocht Apeldoorn het Hertzbergerpark aan. “Zo krijgen we de regie over de sturing op de toekomst van het iconische gebouw en de invulling van het hele gebied ,” vertelt Messerschmidt. “Geen versnippering meer, maar één samenhangend plan.”

Gevolg: de Pakhoedtorens gaan tegen de vlakte, het gebied, inclusief parkeerterrein wordt bouwrijp gemaakt. Ontwikkelaar Explorius neemt hier vervolgens het woningbouwdeel voor zijn rekening. De Apenrots blijft in handen van de gemeente. Wat er precies komt? Dat ligt nog open. Maar het moet bruisen, is de overtuiging van de wethouder. “Wonen, werken, zorg, onderwijs, cultuur – alles door elkaar. Een plek die leeft, waar mensen elkaar ontmoeten.”

Ideeën zijn er genoeg. Messerschmidt: “Zelfs scholieren denken mee. Tiny houses met een zwembad per unit? Niet haalbaar, maar wel creatief. En elke suggestie nemen we serieus.”

<< Foto: Wethouder Peter Messerschmidt (rechts) in gesprek met Herco Brand bij het Hertzenbergerpark. Dit bestaat uit de Apenrots van architect Herman Hertzberger, de omliggende gronden en de Pakhoedtorens die op de achtergrond zichtbaar zijn.

Laag voor laag naar een nieuw begin

Herco Brand is projectmanager bij RPS en al sinds 2017 bij het project betrokken. “We zijn er destijds begonnen met asbestonderzoek in de Apenrots, later volgden analyses van chroom-6 en andere schadelijke stoffen. Het gebouw zat vol verrassingen. Lekkende daken, kapot glas, vervuilde materialen. We troffen zelfs mensen aan die hier illegaal verbleven. Het was een slagveld.”

Maar juist door die jarenlange voorbereiding kent Brand elk hoekje van het gebouw. “Dat is onze kracht. Nu kunnen we snel en zorgvuldig handelen. Hier ontmantel je niet met grof geweld, want het is een gemeentelijk monument dat we vooralsnog zo veel mogelijk overeind willen houden.”

Karakteristieke elementen, zoals de dagkanten in gevel blijven behouden. De buitenkant krijgt straks weer een herkenbare uitstraling, maar dan fris, veilig en toekomstbestendig.

Slimme stappen, strak proces

RPS coördineert het hele slooptraject. Vier sporen lopen naast elkaar: het terrein wordt veilig en toegankelijk gemaakt, de Pakhoedtorens gaan tegen de vlakte, de Rots wordt gesaneerd én wind- en waterdicht opgeleverd. Ook het tijdelijke beheer is onderdeel van het plan.

“Alles grijpt in elkaar,” legt Brand uit. “We werken met een eigen projectleider per deeltraject. Zo houden we overzicht en beperken we risico’s. De gemeente hoeft alleen te beslissen op de juiste momenten. Wij doen de rest.”
Voor Messerschmidt is dat essentieel. “Je kunt hier niet zomaar beginnen. Alles moet gecontroleerd, veilig en schoon. En dat vraagt om vakmanschap tot in de vezel.”

<< Foto: Het Hertzbergerpark bestaat uit de originele Apenrots van architect Herman Hertzberger, de omliggende gronden en de Pakhoedtorens.

Duurzaam slopen is ook realistisch denken

Circulair slopen is voor Brand en zijn team de standaard. Maar bij een zwaar verwaarloosd gebouw is hergebruik een uitdaging. “Veel materialen zijn beschadigd of vervuild. Toch kijken we breed: glas, hout, metalen, bitumen. Alles wat nog waarde heeft, winnen we terug.”

Messerschmidt vult aan: “We slopen emissiearm, met zo min mogelijk impact op de omgeving. Dat past bij de ambities van Apeldoorn.”
Brand knikt. “We zoeken naar milieuwinst waar het écht telt. Niet alleen in materialen, ook in hoe we werken: schoon, efficiënt, toekomstgericht.”

Meer dan een gemeentelijk project

Voor de wethouder is het project persoonlijk. “Ik ben Apeldoorner. Dit pand is al twintig jaar een ergernis. Dan wil je dat het iets wordt waar mensen weer blij van worden. Dat je straks langsfietst en denkt: hé, dit hebben we samen gedaan.”

Het Hertzbergergebouw – wereldwijd geroemd, lokaal verguisd – krijgt straks dus eindelijk de aandacht die het verdient. Niet als losstaand object, maar als kloppend hart van een nieuw stuk stad. “Dit project gaat verder dan stenen stapelen,” besluit Messerschmidt. “We geven het gebouw geen tweede kans, maar een tweede leven.”

Meer weten over circulair slopen?

Bij RPS integreren we standaard circulaire principes in onze sloopmethoden, waarbij we CO2-uitstoot verminderen. Een integrale aanpak zorgt ervoor dat wij u de zorg uit handen nemen in alle fases van het project. Met één vast aanspreekpunt ligt onze focus op veiligheid en duurzaamheid. Kijk voor meer informatie op onze uitgebreide dienstenpagina over circulair slopen.

Gerelateerde diensten

Circulair Slopen

Staat u voor de opgave een gebouw te slopen? RPS heeft alle disciplines in huis om u te ondersteunen bij het voorbereiden, aanbesteden en ondersteunen van het circulair slopen van uw object(en). Van strategisch advies en specialistisch onderzoek tot de dagelijkse aansturing van betrokken partijen. Zo houdt u grip op het proces en komt u niet voor verrassingen te staan.

Vastgoed advies en inspecties op maat

Ben je vastgoedeigenaar, projectontwikkelaar of vastgoedbeheerder en op zoek naar betrouwbare ondersteuning voor jouw vastgoedportefeuille? Dan is RPS jouw strategische partner in duurzaam, veilig en toekomstbestendig vastgoedbeheer. Met tientallen jaren ervaring en multidisciplinaire expertise helpt RPS organisaties in heel Nederland bij het inspecteren, analyseren, verduurzamen en optimaliseren van gebouwen en terreinen.

Of je nu een technisch probleem wilt laten onderzoeken, brandveiligheid op orde wilt brengen, een meerjarenonderhoudsplan nodig hebt of ondersteuning zoekt bij circulair slopen: RPS biedt totaaloplossingen voor jouw vastgoedvraagstukken.

Chroom-6 onderzoek & analyse

Chroom-6 is een kankerverwekkend stof die in de luchtwegen terecht kan komen. Gezien de zeer schadelijke effecten van Chroom-6 is de noodzaak voor het in kaart brengen van de blootstelling toegenomen. RPS heeft een lang track-record en grote expertise opgebouwd. Met deskundige Chroom-6 metingen stellen onze specialisten de grootte van het risico vast en adviseren over passende (bron)maatregelen. Zo heeft u snel duidelijkheid en weet wat u moet doen.

Kwartsstof analyse

Kwarts komt voor in veel natuurlijk producten. Bij de bewerking van kwartshoudende producten komt kwartsstof vrij. De hele fijne deeltjes (respirabel kristallijn silica) kunnen tot diep in de longen komen en longkanker en andere ernstige luchtwegproblemen veroorzaken. Goede blootstellingsmetingen zijn essentieel om de juiste maatregelen te nemen om uw medewerkers te beschermen tegen de zeer schadelijke gevolgen van blootstelling.

Gevaarlijke stoffen analyse

Werkt uw organisatie met gevaarlijke stoffen? Dan beoordeelt en beheerst u de gezondheidsrisico’s. Maar de beoordeling van blootstellingen en het bepalen van grenswaarden is nog niet zo eenvoudig. Onze toxicologen en arbeidshygiënisten brengen alles haarscherp voor u in beeld. Zo vermindert u de blootstellingsrisico’s voor uw medewerkers én voldoet u aantoonbaar aan de laatste wet- en regelgeving.

Duurzaam meerjaren onderhoudsplan (DMJOP)

Duurzaamheid en energiebesparing. Ze zijn niet meer te missen bij de onderhoudsplannen voor vastgoed. Want met een Duurzaam Meerjarenonderhoudsplan (DMJOP) kunt u kansen benutten op belangrijke momenten. Zo bespaart u op de kosten en verhoogt u de waarde van uw vastgoed. Onze adviseurs helpen u niet alleen bij het opstellen ervan. Ook adviseren we u in de te nemen maatregelen en financiële gevolgen. Gaat u met ons voor duurzaam onderhouden vastgoed?

Gerelateerde artikelen

Asbestinventarisatie Apenrots geen alledaagse klus

Wonen in de voormalige ‘Apenrots’ van Herman Hertzberger? Misschien wordt het binnenkort werkelijkheid. Voor het zover is, voert RPS er een asbestinventarisatie uit. Geen alledaagse klus gezien de omvang, revolutionair ontwerp en behoud van monumentaal karakter. We lopen een dag mee met projectleider Bart van Hoek van vastgoedontwikkelaar Certitudo Capital.

29 mei 2019 | 6 min leestijd

Sloop IJsselcentrale Harculo is uitdagende klus

Het is één van de grootste industriële sloopprojecten van de laatste jaren. In Zwolle wordt de gasgestookte IJsselcentrale Harculo na 65 jaar trouwe dienst afgebroken. De eerste horde bestaat uit het verwijderen van asbest en radioactief slakkenwol. Projectmanager John Bolt van ENGIE en asbestdeskundige Herco Brand van RPS vertellen hoe dat met militaire precisie wordt uitgevoerd.

10 juni 2018 | 7 min leestijd

‘Circulair slopen als de nieuwe norm’

Waar slopen in de bouwwereld voorheen bekend stond als afbreken, staat het nu juist voor het opbouwen van een duurzame toekomst. Waar vier jaar geleden bijna geen enkele opdrachtgever nog vroeg om circulair slopen, vormt het nu een essentiële stap naar een beter milieu. Hoe kan de markt zich hierop het beste voorbereiden? Projectmanager Herco Brand van RPS geeft tekst en uitleg.

30 mei 2024 | 4 min leestijd

Niet slopen, maar oogsten: de kracht van circulaire ontmanteling bij Schoonhovens College

Een school slopen lijkt het einde, maar in Schoonhoven is het juist een nieuw begin. Achter de muren van dit gebouw geen afvalberg, maar een schatkamer vol herbruikbare materialen. Van betonnen kolossen tot verfijnd glas-in-lood. Want alles verdient een tweede kans. Hoe dat werkt? Projectleider Nick Hartsink neemt ons mee in de wereld van circulaire sloop.

17 april 2025 | 5 min leestijd

Meer grip op uw sloopproject?

Het slopen van een gebouw is een complex proces. Met diverse stakeholders en belangen. Het risico op uitloop in de planning of meerwerk is reëel. Herkent u zich in deze situatie? Bekijk de animatie en ervaar hoe u grip krijgt op uw sloopopgave.

21 maart 2021 | 1 min leestijd

RPS sluit zich aan bij SloopCirculair

RPS is toegetreden tot het netwerk van SloopCirculair, een initiatief dat onderdeel is van BouwCirculair en zich richt op het bevorderen van circulair slopen als standaard. Beide partijen markeren met deze samenwerking een belangrijke stap in het streven naar een milieuvriendelijkere bouwindustrie.